Flash Crash là gì? Có thể thấy, sự cố Flash Crash là gì có sự ảnh hưởng rất lớn đến thị trường giao dịch. Một khi xuất hiện, Flash Crash sẽ mang đến những biến động thị trường không mấy tích cực. Như vậy, lý do nào khiến cho Flash Crash xuất hiện? Để hạn chế rủi ro một cách tối đa nhất, trader hãy cùng Forex Dictionary tìm hiểu chi tiết về các thông tin liên quan đến Flash Crash qua bài viết sau đây nhé.
Đôi nét về Flash Crash
Flash Crash sẽ xảy ra khi giá của một loại tài sản giảm mạnh lên đến hàng trăm pip chỉ trong vòng một khoảng thời gian vô cùng ngắn. Nó sẽ diễn ra ở trên những khung thời gian cực kỳ nhỏ được tính bằng giây hoặc phút. Và sau đó, thông thường giá sẽ được hồi phục rất nhanh. Flash Crash là một hiện tượng được quan sát khá nhiều tại các thị trường tài chính khác nhau như tiền tệ, chứng khoán, tiền điện tử và tương lai.
Hiểu rõ về thuật ngữ Flash Crash là gì?
Lý do xảy ra Flash Crash là gì?
Trong giới tài chính, Flash Crash luôn là chủ đề thường gây ra nhiều sự tranh cãi. Nhiều trader cho rằng nó không khác gì một hình thức nhằm thao túng thị trường “spoofing” thông qua các lệnh giả. Với thời đại kỹ thuật số như hiện nay, các giao dịch giữa con người với nhau đôi khi có thể sẽ được thay thế bằng các giao dịch máy tính dựa vào những thuật toán đề thu lợi nhuận.
Thông qua việc thực hiện hàng trăm, hàng triệu đơn đặt hàng tự động khác nhau ở mức rất nhỏ, các biến động đang có sự gia tăng thật sự rất quan trọng. Bên cạnh đó, một vài người lại cho rằng Flash Crash là một hành động giá tương đối cực đoán. Nó là kết quả sau khi thị trường thực hiện giao dịch bằng các thiết bị điện tử nói chung.
Như vậy, lý do thật sự khiến cho Flash Crash xảy ra là gì?
Lỗi từ con người
Theo như SEC (Ủy ban giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ), một trong các nguyên nhân dẫn đến các sự cố crash định kỳ trong các thị trường riêng lẻ hoặc chứng khoán đó chính là do con người. Chẳng hạn như sẽ có nhiều trader vô tình hoặc cố ý mắc phải các lỗi khi tiến hành thêm một con số 0 vào lệnh hoặc cũng có thể người quản lý quỹ đặt các lệnh khối lớn được thực thi trên thị trường ngay lập tức. Toàn bộ những sai sót này sẽ đều là lý do khiến cho các Flash Crash xảy ra.
Các nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của Flash Crash là gì?
Sự cố phần mềm hoặc máy tính
Một lý do liên quan khá nhiều đến dữ liệu giá trên thị trường không có sự chính xác và đã dẫn đến Flash Crash đó chính là sự khác biệt giữa dữ liệu nguồn của các sàn giao dịch hoặc của thị trường. Không những thế, lỗi đến từ mã lập trình của những hệ thống giao dịch tự động cũng đã gây ra nhiều hậu quả không được tích cực khó mà lường trước được.
Gian lận
“Spoofing” hay còn gọi là “giả mạo” được xem là một hành vi có sự liên quan đến việc tiến hành đặt các lệnh bán đi theo khối lượng lớn cách xa giá hiện tại trên thị trường và bị hủy nhanh chóng sau khi giá đã gần chạm được vào mốc như mong muốn.
Nguyên nhân đến từ “Spoofing”
Hành động này sẽ mang lại sự ảo tưởng rằng sẽ xảy ra một đợt bán tháo lớn và khiến cho các trader khác cũng bán theo vì lo lắng giá sẽ có sự suy giảm, dẫn đến việc số lượng đặt hàng để bán sẽ bị mất câu đối so với việc mua, khuếch đại sự giảm giá. Sau đó, tại đợt Flash Crash, bên gian lận có khả năng cao sẽ tiến hành mua vào tài sản với mức giá thấp và đợi sau khi phục hồi sẽ bán ra với giá cao hơn đáng kể.
Điều này sẽ mang đến một khoảng lợi nhuận vô cùng lớn trong khoảng thời gian thực hiện vài giây mà thôi. CFTC (Ủy ban Giao dịch Hàng hóa và Tương lai Hoa Kỳ) xem phương thức “spoofing” là một trong những nguyên nhân dẫn đến vụ Flash Crash vào năm 2010 của S&P 500.
Giao dịch tần số cao – High-Frequency Trading HFT
Một trong những phương pháp giao dịch gây tranh cãi nữa đó là HFT. Trong đó, để nhận diện được sự thay đổi điều kiện thị trường cũng như để thực hiện các giao dịch phù hợp, các thuật toán đã được áp dụng trong hệ thống giao dịch tự động.
Với một tốc độ cực kỳ nhanh, các hệ thống HFT có khả năng tiến hành đặt một số lượng lệnh giao dịch lớn trên thị trường. Vì điều này, mà một động thái tiêu cực của giá có thể sẽ được phóng đại mức độ lên rất nhiều lần. Trên thị trường, vai trò của HFT hiện còn gây ra khá nhiều tranh cãi. Trong đó, các ngân hàng trung ương đã tin rằng HFT sẽ gia tăng nguy cơ Flash Crash xảy ra, cụ thể là Bundesbank của Đức.
Sự xuất hiện của Flash Crash sẽ khiến thị trường biến động như thế nào?
Khi sự cố Flash Crash xảy ra, nền kinh tế coi như đang trên đà sụp đổ. Nguyên nhân là bởi vì nền kinh tế không nhận được niềm tin đến từ thị trường nữa. Và việc kinh tế hồi phục là điều rất cơ để xảy ra.
Tuy nhiên, cũng đã có rất nhiều người khác, một dòng điện hoặc công chúng cho rằng lỗi hệ thống mới chính là nguyên nhân dẫn đến sự cố Flash Crash. Hoặc nó cũng có thể bắt nguồn từ các vấn đề an ninh mà những nhà lãnh đạo đứng đầu của các quốc gia đang phải đối mặt. Thông qua các thông tin này, có thể thấy tình trạng Flash Crash xảy ra có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau.
Vì vậy, đôi khi trong giao dịch, trader tuyệt đối không được quên đi việc đặt giới hạn mức thua lỗ. Không những thế, trader cũng chuẩn bị tinh thần và đưa ra các phản ứng, phán đoán nhanh với các diễn biến trên thị trường.
Một vài vụ Flash Crash nổi bật đã từng khiến trader cháy túi
Sự cố Flash Crash vào ngày 6/5/2010
Hình ảnh minh họa bên dưới chính là bức tranh tổng quát về các sự cố Flash Crash của DJIA (Chỉ số công nghiệp trung bình Dow Jones) của Mỹ. Trong đó, traderdictionary sẽ giới thiệu đến trader sự kiện nổi bật vào ngày 6/5/2010.
Những sự cố Flash Crash của Dow Jones
Vào tháng 5/2010, Flash Crash Dow Jones bất ngờ sụp đổ, chỉ trong 10 phút nó đã giảm hơn 1000 điểm. Đây là mức giảm lớn nhất vào thời điểm đó của chỉ số này.
Flash Crash ngày 6/5/2010 với sự cố kinh điển
Đã có một sự lao dốc cực kỳ mạnh đối với một số cổ phiếu riêng lẻ trong khi các chỉ số khác của Mỹ chỉ giảm đến mức 10%. Cú Flash Crash này đã xóa sạch đi một lượng vốn hóa cực lớn là 1000 tỷ USD. Và sau khi nó được DJIA phục hồi thì chỉ có thể lấy lại được 70% giá trị đã bị mất vào thời điểm cuối ngày. Điều này đã cho đấy những sự kiện này đã gây một tác động cực kỳ lớn và nghiêm trọng.
Qua điều tra của cảnh sát, một nhà đầu từ tên Navinder Singh Sarao người Anh đã được cho là “Flash Crash Trader” và “Hound of Hounslow”. Người này đã bị tòa án kết tội sau khi thừa nhận hành vi “giả mạo” giao dịch cũng như thao túng thị trường đối với sự cố Flash Crash 2016.
Theo như SEC, Sarao đã gây ra vụ Flash Crash bằng cách thực hiện số lượng lệnh lớn của các hợp đồng tương lai E-mini S&P 500 trên sàn giao dịch Chicago Mercantile và đóng hợp đồng gần với mức giá thấp mong muốn sau đó. Bởi vì giá có sự sụt giảm nhanh chóng đã kích hoạt diễn ra một lượng lớn giao dịch tự động khi mà giá vượt qua được những ngưỡng đã được xác định ở trước đó. Do hầu hết các chương trình tự động sẽ thực hiện các giao dịch này cho nên phần lớn các trader HFT được kích hoạt bởi chính những lệnh bán giao lận do Sarao tạo ra. Sau đó, một vòng xoáy đi xuống đã xảy ra khi các lệnh đến từ các trader HFT khác được kích hoạt tiếp tục.
Cú Flash Crash vào năm 2013
Vào ngày 23/4/2013, trên Twitter của hãng thông tấn AP đã đưa ra thông báo về vấn đề một vụ nổ tại Nhà Trắng có sự liên quan đến Tổng thống Barack Obama. Sau khi xuất bản dòng Tweet này, nó đã được lan truyền mạnh mẽ trên thị trường.
Sự cố Flash Crash diễn ra vào năm 2013
Lúc đó, thị trường chứng khoán có sự biến động mạnh mẽ. Đặc biệt nhất đó là chỉ số SandP 500 chỉ trong tích tắc mất hơn 130 tỷ USD sau khi chỉ số này giảm 0,9%. Sau đó, mặc dù thị trường chứng khoán cũng dần dần hồi phục lại như mức ban đầu. Thế nhưng điều này vẫn để lại ấn tượng sâu sắc trong trí nhớ của nhiều nhà giao dịch.
Sự cố Flash Crash 2014 đối với trái phiếu Mỹ
Sự cố Flash Crash diễn ra với trái phiếu Kho bạc Mỹ xảy ra vào tháng 10/2014 và được gọi là “Great Treasury Flash Crash”. Nguyên nhân chính dẫn đến sự cố này đến tận ngày hôm nay vẫn là một vấn đề được nhiều người tranh luận.
Lãi suất trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ với kỳ hạn 10 năm lúc đó chỉ trong khoảng thời gian 12 phút đã mất. Sau đó nó lại hồi phục được 1,6%. Đây được xem mức giảm lớn nhất diễn ra trong một ngày kể từ 2009.
Cú Flash Crash xảy ra đối với trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ
Như vậy, lý do trái phiếu Mỹ xảy ra sự cố Flash Crash là gì? Một báo cáo đã được các nhà quản lý Hoa kỳ công bố nhanh về vụ việc này, tuy nhiên, nguyên nhân vẫn chưa được giải thích thỏa đáng. Họ cho rằng nguyên nhân là do vào ngày hôm đó khối lượng giao dịch đã được gia tăng lên gấp đôi so với bình thường, cộng với việc thanh khoản chặt chẽ bởi vì đã có ít trái phiếu để bán ra so với thông thường. Thế nhưng, mọi người phần lớn đều cho rằng lỗi là do các trader HFT.
“Great Treasury Flash Crash” đã cho thấy giao dịch thuật toán cùng với cùng số cao đều dựa trên đà. Đã có một sự gia tăng giá trái phiếu bình thường bởi vì trước khi xảy ra Flash Crash, so với lượng cung thì ưu thế đang thuộc về lượng cầu. Chính giá tăng này đã kích hoạt các lệnh giao dịch đã được xác định từ trước dựa vào những thuật toán tự động bán trái phiếu để thu lợi nhuận khi giá đã đủ cao.
Và không những thế, trong khi có nhiều lệnh không được kích hoạt thì chúng đã hiểu thị cho các trader một bức tranh về việc có rất nhiều người ngày càng muốn bán trái phiếu của họ. Sau đó, xu hướng giá bắt đầu bị đảo ngược để đẩy giá đi xuống thấp hơn một lần nữa. Với điều này, một lần nữa đã khiến cho các lệnh đặt hàng thông qua các thuật toán được khởi động khi xảy ra giá tăng thấp hơn.
Black Monday- Cú Flash Crash vào ngày 24.08 2015 của Dow Jones
Vào tháng 8/2015, DJIA đã phải hứng chịu một cú nổ Flash Crash khác nữa khi mà chỉ trong 5 phút đầu của ngày giao dịch đó chỉ số giảm cực kỳ mạnh mẽ với khoảng 1100 điểm. Bởi vì điều này, sự đỉnh chỉ một lần nữa đã xảy ra khi mà giá cổ phiếu quá biến động. Các sàn giao dịch bắt đầu gặp nhiều khó khăn khi đưa ra những chỉ số giá có độ chính xác cao đối với những cổ phiếu được đưa vào.
Flash Crash vào ngày 24/8/2015 – Black Monday
Sau khi mở cửa, chỉ với vài phút mà S&P 500 đã giảm đến 5%. Tuy nhiên, điều này phần lớn tổn thất đã được khắc phục vào giữa trưa. Rắc rối này đa phần bị cô lập với những chứng khoán Mỹ đang được niêm yết trên NYSE (Thị trường chứng khoán New York).
Khác với các Flash Crash trước, nguyên lần của lần Flash Crash này có lẽ là do một đợt bán tháo cổ phiếu đã diễn ra vào thứ 5 và thứ 6 trước khi xảy ra sự cố Flash Crash vào thứ 2 của tuần sau. Không những thế, thị trường châu Á mở cửa trước khi Mỹ đã có sự lao dốc khi mà vào thứ 2 diễn ra giao dịch. Còn các trader Mỹ lại theo sau vào cuốn ngày.
Cuối cùng, sự mất cân bằng trong việc này đã được đưa lên đỉnh điểm khi mà lệnh đặt hàng được bán ra vượt quá xa so với lệnh mua, giá bị đẩy xuống thấp hơn trước.
Flash Crash 2016 đối với GBP/USD
Vào tháng 10/2016, trong giao dịch qua đêm, đồng bảng Anh so với đồng Đô la đã có sự giảm vô cùng kinh ngạc 6% khi mà từ 1,26 USD xuống mức dưới 1,14 USD trước khi nó chững lại nhờ sự phục hồi ở mức 1,24 USD trong vòng vài giờ. Một lần nữa, trader có thể nhận thấy các tổn thất do Flash Crash gây ra rất khó để phục hồi ngay lập tức.
Sự cố Flash Crash GBP/USD vào năm 2016
Nguyên nhân của cú Flash Crash cũng không được xác định rõ ràng. Nhiều người cho rằng đó là do sự sai lầm của các trader khi đặt lệnh. Tuy nhiên nhiều người khác lại đổ lỗi cho giao dịch thuật toán. Thú vị thay, một tuyên bố đã nói về một thuật toán mới có độ chính xác ít hơn được hoạt động trên các mạng đầu tư và tiêu đề tin tức.
Khi sử dụng máy tính để giao dịch, lợi ích mà nó đem lại đó chính là tốc độ và nó có thể thực hiện giao dịch mà không bị chi phối bởi cảm xúc hay tình cảm của con người. Tuy nhiên, nếu như cho rằng trên các dữ liệu đang có một vài thuật toán đang hoạt động được rõ ràng như trong lập trình, thì chính điều này đã tố cáo việc các robot đang giao dịch trên cảm xúc của con người.
Với tình huống này, một vài gợi ý đã cho rằng thuật toán đã có sự phản ứng đối với những bình luận về việc Tổng thống Pháp là ông Francois Hollande đã đồng ý với thỏa thuận “Hard Brexit” của ông Theresa May – Thủ tướng Anh. Điều này đã khiến cho một lượng lớn lệnh bán đẩy giá xuống thấp hơn đủ để kích hoạt những lệnh bán ở các máy tính khác.
Việc khẳng định thuật toán là thủ phạm được bắt nguồn từ việc sau một đêm xảy ra Flash Crash, các thị trường châu Á, New Zealand và Úc đã đồng loạt mở cửa thay vì những trung tâm lớn ở Mỹ hoặc Anh. Điều này đã cho thấy GBP/USD có tính thanh khoản thấp hơn bình thường và đã khiến cho biến động giá thêm trầm trọng.
Sự cố Flash Crash 2017: Ethereum
Với thị trường tiền điện tử, việc biến động đôi khi xảy ra cực kỳ mạnh mẽ là điều khá quen thuộc. Vì vậy, khi gặp phải Flash Crash ở thị trường tiền tệ này thì trader cũng không phải quá kinh ngạc.
Vào năm 2017, trên sàn giao dịch đã không còn tồn tại giá của Ethereum. GDAX chỉ trong vòng vài giây đã có sự giảm mạnh từ 319 USD xuống còn 10 xu.
Flash Crash diễn ra với Ethereum vào năm 2017
Tuy nhiên, không như các loại tài sản khác, Ethereum đã hồi phục được toàn bộ tổn thất mà mất mát này. Không những thế, điều này đã được thực hiện trong cùng ngày Flash Crash xảy ra.
GDAX vào thời điểm đó đã quy kết lại Flash Crash cho các lệnh bán hàng triệu USD đẩy giá đi xuống mức thấp hơn nữa. Sau đó kích hoạt một lần nữa hàng trăm lệnh bán khác đủ để có thể xóa sạch tất cả giá trị của tiền điện tử.
Flash Crash vào năm 2019
Các loại tiền như đồng yên của Nhật, USD Úc, bảng Anh vào năm 2019 đã phải hứng chịu một vài sự cố diễn ra trong khoảng thời gian nhanh chóng như sau:
Hai cặp tiền tệ đó là USD/JPY và AUD/USD đã cùng nhau trải qua một giai đoạn sụp đổ khá nhanh chóng diễn ra vào tháng 1/2019. Cả hai cặp tiền tệ này chỉ trong vòng vài phút đã có sự suy giảm lên đến hơn 4$. So với tháng 3/2019 thì đây được xem là mức giá thấp nhất của đồng USD Mỹ và USD Úc hoặc USD/JPY.
Hiện tượng Flash Crash xảy ra vào năm 2019
Tuy nhiên, chỉ trong vòng vài phút thì giá cả các cặp tiền tệ này cũng đa phần được hồi phục về đúng mức như ban đầu. Như vậy, sự sụp đổ nhanh chóng và chớp nhoáng của 2 cặp tiền tệ này bắt nguồn từ nguyên nhân nào?
Một nguyên nhân được đưa ra sau đó chính là việc Apple đưa ra thông báo doanh số bán hàng của họ đã có sự suy giảm tại Trung Quốc. Tuy nhiên, điều này vẫn còn tồn đọng một vài mâu thuẫn. Bởi vì sau một giờ báo cáo này được đưa ra đã có một vụ tai nạn đèn flash xảy ra. Khi đó, cặp USD/JPY cũng có sự thay đổi giá tối thiểu. Khi sử dụng FX Market API, giá được báo cáo thấp nhất là 104,45. Còn theo Reuters, giá thấp nhất là vào mức 104,90.
Kinh nghiệm rút ra từ Flash Crash là gì?
Như những chia sẻ vừa rồi, trader có thể thấy các phản ứng mà Flash Crash tạo ra sẽ có sự khác nhau tùy thuộc theo từng tính chất của mỗi thị trường. Trader hãy nhớ lấy một điều khá hay được đưa ra từ học thuyết ngân hàng của SNB đó là “Ngân hàng lớn hay nhỏ đều không quan trọng, bạn vẫn sẽ phải chịu tổn thất lớn khi xảy ra một sự cố Flash Crash”.
Trên thị trường chứng khoán, Flash Crash xảy ra có thể là do lỗi từ hệ thống. Hiện nay, các thông tin như thế này đều sẽ được cập nhật nhanh chóng trên các mạng xã hội, các diễn đàn,… Tuy nhiên các thông tin này khi được truyền tải sẽ không có gì đảm bảo rằng là chính xác và đã được chứng thực.
Kinh nghiệm có được sau khi trải qua các sự cố Flash Crash
Ngăn cản Flash Crash hiệu quả bằng cách nào?
Hiện nay, việc các giao dịch tự động được thực hiện và được các trader kiểm soát hoàn toàn đang ngày càng phổ biến và phát triển. Các hệ thống họ sử dụng sẽ được lập trình sẵn nhờ vào các thuật toán phức tạp. Đây cũng chính là ví do vì sao vẫn có lỗi cũng như các vấn đề khác mà trader có thể gặp trên thị trường chung.
Điều này sẽ khiến cho các cũ ngã dễ xảy ra đột ngột hơn. Các tai nạn chớp nhoáng sẽ được giảm thiểu tần suất xảy ra trong các hành làng toàn cầu CME, NYSE và Nasdaq đã đưa ra các giải pháp cũng như một số nguyên tắc bảo mật tốt hơn trong việc ngăn chặn các rủi ro và sự cố nghiêm trọng do Flash Crash gây ra.
Áp dụng nguyên tắc cầu dao
Đầu tiên, các nhà môi giới khi sử dụng nguyên tắc cầu dao hay còn gọi là nguyên tắc ngắt mạch sẽ tạm thời hoặc cũng có thể ngừng hoàn toàn các giao dịch của các khách hàng. Khi những chỉ số thị trường giảm 13% hoặc &%, giao dịch trong vòng 15 phút sẽ tạm thời đóng lại. Nếu như giảm sâu hơn 20% thì sẽ tạm ngừng giao dịch và cho đến ngày hôm sau mới hoạt động trở lại.
Nguyên tắc cầu dao trong việc ngăn cản Flash Crash
Trader sẽ bị SEC cấm liên kết đến sàn giao dịch nếu như tiến hàng truy cập trực tiếp
Để ngăn chặn các sự cố xảy ra chớp nhoáng, SEC đã nghiêm cấm toàn bộ quyền truy cập liên kết trực tiếp với sàn giao dịch. Không những thế, họ cũng cấm các hành vi truy cập trái phép. Tuy nhiên, để thoát khỏi giao dịch vẫn còn một cách đó chính là kết nối trực tiếp với người chạy.
Người chơi hoặc đơn vị giao dịch gây ra sự sụt giảm Flash Crash này sẽ có cách thức liên kết trực tiếp với người chạy, điều này có nghĩa là H họ sử dụng. Do đó, để ngăn chặn được sự cố Flash Crash một cách hoàn toàn và triệt để là điều rất khó và hầu như là không có một giải pháp nào. Tuy nhiên, các giải pháp vừa được chia sẻ sẽ có thể giảm thiểu một phần nào đó thiệt hại do Flash Crash gây ra.
Như vậy, vừa rồi là những chia sẻ nổi bật về Flash Crash là gì và những ảnh hưởng của Flash Crash đối với thị trường giao dịch. Chính vì các tổn thất cũng như thiệt hại khá lớn mà sự cố này mang lại, trader cần phải theo dõi và hiểu rõ về Flash Crash để có thể có được những biện pháp ứng phó cũng như ứng biến kịp thời khi sự cố này xảy ra nhé.
Tôi là Trang Thái Hùng – tác giả của những bài viết trên ForexDictionary, với kinh nghiệm hơn 5 năm trong lĩnh vực đầu tư tài chính tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc các kiến thức mà tôi đã tích luỹ được, vững kiến thức chọn được nơi đầu tư an toàn lợi nhuận khủng không còn là chuyện quá khó.
Các bài viết liên quan
